Γενικά στα χωριά της Γαρέσαρης είχαν την πατροπαράδοτη και χριστιανική συνήθεια την περίοδο των μεγάλων εορτών όπως ήταν τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά αλλά και η λαμπροφόρος Ανάστασις του Κυρίου, σχεδόν όλοι οι άντρες του χωριού να μαζεύονται μετά την απόλυση της θείας και ιεράς λειτουργίας , στο σπίτι του προεστού της εκκλησίας (του ιερέως) και να του εύχονται μακροβιότητα ζητώντας την ευλογία του.
Έπειτα με σειρά γυρνούσαν όλα τα σπίτια πλουσίων και φτωχών έχοντας επικεφαλής τον προεστό, ευχόμενοι σε όλους το : Χριστός ετέχθη – Αληθώς ετέχθη ή το : Καλή Χρονιά.
Το δε Άγιον Πάσχα έλεγαν το Χριστός Ανέστη ή Καλό Πάσχα.
Είχαν την συνήθεια σε όλους τους προσερχόμενους να στρώνουν τραπέζι και να τους φιλοξενούν με το κοινώς λεγόμενο Κεσκέκ’ το δε Πάσχα τους φιλοδωρούσαν και με ένα κόκκινο αυγό. Το Κεσκέκ παρασκευαζόταν από κορκότο (κοπανισμένο σιτάρι). Τα μικρά παιδιά έλεγαν : “Δώσε κεσκέκι κι’ πάρ’ κεσκέκι” δηλωτικό της αναμονής των Χριστουγέννων.
Κατά τις ημέρες αυτές οι νέοι έπαιρναν την άδεια και συγκατάθεση του προέδρου της κοινότητας (του Μουχτάρ) αλλά και των άλλων μειζετέρων (γερόντων) του χωριού και έστηναν του χορούς στ’ αλώνια ή και πάνω στα δώματα. Εκεί μόλις ακουγόταν η φωνή της γλυκόλαλης λύρας και τα ωραία τραγούδια, έσπευδαν όλοι οι νέοι και οι νέες του χωριού, κι έτσι “εκλείδωνεν ο χορός”.
“Στον ουρανόν πετά πουλίν στη γή εφτά’ ιβόραν, κατηγορούν και λέν’ εμέ πως αγαπώ την χώραν
Τεμέτερα τα κοσσάρας το έπεργον ωβάζνε, κι άντα λέπω την τρυγώνα μ’ τα γόνατα μ’ τρουμάζνε
Λελεύω σε, λελεύω σε κόκκινον πιπερόπον, για έλα έμπα ‘ς σον χορόν και ΄ς εμόν το χ̌ερόπον”
Εκείνη την στιγμή όλες οι σκέψεις και οι φροντίδες της βιοπάλης αποκλείονταν και ένα μόνο πράγμα διακατείχε την ψυχή, το πώς να απολαύσουν την τέρψη του χορού.
Χόρευαν τους χορούς : το Τίκ, το Ομάλ’, την Σέρα, το Τουρμαχτόν, το Λάζικον, το Κούρτικον και τα μαντήλια κυρίως στους γάμους.
Όλα τα έθιμα γενικώς τηρούνταν με ευλάβεια.
Θεσσαλονίκη 14 Δεκεμβρίου 1954 – Θωμάς Ηλ. Σπαξόπουλος
Πηγή : Θωμά Ηλ. Σπαθόπουλου Ποντιακή Εστία τεύχος 77ον